فوم بتن ملاتی است که از آب، سیمان، فوم کفزا (ماده ای شیمیایی و یا بر پایه پروتئین حیوانی از شاخ یا سم حیوانات) و ماسه بادی یا ماسه نرم تشکیل می شود. چگالی فوم بتن بسیار پایین می باشد و همچنین عایق صوتی و حرارتی مناسبی است که سریع و آسان اجرا می شود و از نظر قیمت تمام شده هم کمی ارزان تر از روش سنتی (بتن با پوکه) می باشد. نام دیگر فوم بتن، بتن سبک است.
این نوع بتن به دلیل متخلخل بودن و وجود هوا در آن، عایق صوتی و حرارتی خوبی می باشد. این نوع بتن بعد از خشک شدن کامل بسته به وزن و طرح اختلاط مواد تشکیل دهنده ی آن دارای وزنی حدود ۴۰۰ تا ۱۷۰۰ کیلوگرم در هر متر مکعب می باشد.
۱. عدم حمل مواد اولیه به طبقات
۲. عایق دار کردن تاسیسات موجود در کف ساختمان
۳. مقاومت عالی در برابر یخ بندان و همچنین نفوذ آب
۴. امکان پمپ کردن آن تا ارتفاع ۵۰ متر از سطح زمین
۵. مقاومت فوق العاده بالا در برابر آتش سوزی عدم انتقال حرارت آتش
۶. کمی ارزان تر از روش سنتی (بتن همراه با پوکه معدنی) می باشد.
۷. امکان ایجاد برش در سطح فوم بتن برای اجرا یا تعمیر کردن تاسیسات
۸. عایق حرارتی و صوتی بسیار خوبی به دلیل وجود هوا و فضای متخلخل
۹. وزن سبکی حدود ۴۰۰ تا ۱۷۰۰ کیلوگرم در متر مکعب دارند و همین باعث کاهش وزن کل سازه می شود.
۱۰. سرعت اجرای حدود ۷ برابر بیشتر از روش سنتی است.
احتمال به وجود آمدن پدیده انقباض یا افت بتن (بعد از مدتی همانطور که بتن حرارت خودش را از دست می دهد، مقداری از آب را هم از دست می دهد و این مسئله باعث کاهش حجم بتن می شود) وجود دارد که دچار ترک خوردگی می شود اما ما می توانیم در ۲۸ روز اولیه با انجام عمل آوری دقیق و خوب از به وجود آمدن این مشکل جلوگیری کنیم.
برای ساخت فوم بتن ابتدا ماسه بادی یا ماسه نرم به همراه سیمان و در آخر هم با آب در دستگاه میکسر مخلوط می کنیم، سپس فوم کفزا را در محفظه ی فوم ساز دستگاه با آب رقیق می کنیم و با استفاده از پمپ هوا از لوله ی مخصوص خروجی های ریز همراه با فشار زیاد برای تولید کف عبور داده می شود.
در مرحله ی بعد کف به وجود آمده در میکسر با دوغاب سیمان و آب مخلوط شده و حباب های ریز در کل ملات پخش می شوند. بعد از اختلاط کامل بتن با استفاده از پمپ، به طبقات پمپاژ می کنیم و به ضخامت حدودا ۱۰ سانتی متر روی سطح پخش و تسطیح می کنیم. بعد از اتمام اجرای کامل آن، برای جلوگیری از ترک های سطحی، حداقل باید تا ۳ روز سطح بتن مرطوب شود.
در حال حاضر بهترین مهندسان و معماران ساختمان دنیا با استفاده از بتن سبک در قسمتهای مختلف ساختمان با سبک کردن وزن بنا بهصورت مستقیم (به دلیل سبکی وزن این نوع بتن) و نیز صرفهجویی در مصرف انرژی بهصورت غیرمستقیم (عایق بودن این نوع بتن در مقابل گرما و سرما، موجب کاهش میزان مواد سوختی میشود) از لحاظ اقتصادی گامهای بلند و مهمی برداشتهاند.
بیشترین کاربرد فوم بتن در ساخت بلوک سبک سقفی و دیواری و نیز کفسازی ساختمان و شیب بندی است. درضمن برای پر کردن چاه های فاضلاب و حفرههای تونل هم میتوان از این بتن سبک استفاده کرد.
با توجه به ویژگیهای خاص بتن فوم، کاربردهای مختلف آن بر حسب وزن مخصوص و مقاومت فشاری آن تفکیک میشود:
کفسازی طبقات از مهمترین و وسیعترین کاربردهای فوم بتن است. با جایگزین کردن فوم بتن به جای پوکه ریزی، حدود 300 کیلوگرم در هر مترمکعب سبکسازی میشود و سهبرابر عایق بندی حرارتی و صوتی در کف طبقات صورت میپذیرد. چون فوم بتن وزن سبک و سرعت بالای اجرا دارد، میتوان کف همۀ طبقات ساختمان را بعد از اتمام کارهای تأسیساتی با آن پوشاند.
به دلیل مقاومت زیاد، نفوذناپذیری حرارتی و رطوبتی و نیز سبک بودن فوم بتن، بهترین روش برای شیب بندی پشت بام استفاده از این محصول است. میتوان بعد از اجرای فوم بتن در پشتبام، مستقیم و بی هیچگونه عملیات اضافی روی آن را عایقبندی یا ایزوگام کرد.
درضمن، اجرای فوم بتن روی سقفهای شیروانی علاوه بر اینکه میتواند کاهش 50 درصدی انتقال حرارت و صوت از طریق سقف را سبب شود، موجب محکم شدن ورقهای سقف میشود و از لرزشهای اضافی آنها جلوگیری میکند. بتنی که علاوه بر کاهش بار مردۀ ساختمان، نیروی وارد به سازه بر اثر شتاب زلزله را کاهش میدهد و در صورت تخریب، وزن آوار آن نیز کم میشود.
از کاربردهای دیگر فوم بتن، تولید بلوکهای سبک توپر مانند NAAC، AAC و CLC است. با تولید بلوک های فوم بتن به ابعاد دلخواه (که بهوسیلۀ قالبهای مخصوص، امکانپذیر میشود) میتوان همۀ کار دیوار چینی قسمتهای جداکنندۀ ساختمان را با استفاده از ملات یا چسب بتن انجام داد.
با کاربرد این نوع بلوک های بتن سبک، از سنگین شدن ساختمان جلوگیری میشود، کارهای حمل و نصب، بسیار سریع پیش میرود و دستمزد کمتری صرف میشود. تولید بلوکهای سبک، در محل پروژه، بهطور قابل توجهی از هزینههای بارگیری و حمل بلوک و حذف ضایعات مربوط به حمل و نقل میکاهد. با این روش، میشود پس از اجرای دیوار، مستقیم روی آن را گچ کرد. این بلوکها وزن مخصوصی بین 650 تا ۱۱۰۰ کیلو گرم در مترمکعب دارند.
از فوم بتن میتوان با سیستم قالببندی مدولار، خانهها و دیوارهای یکپارچه با سرعت فراوان و ارزان تولید کرد. برای ساخت دیوارهای سردخانهها، گرمخانهها و سالنهای ضد صدا، میشود در محل پروژه، با قالببندی، فوم بتن را بهطور یکپارچه عمودی ریخت، و یا بهوسیلۀ قالبهای مخصوص، دیوارهای پیشساختۀ پنلی تولید کرد. بهدلیل عایق بودن این نوع بتن، برای عایقبندی سردخانهها، گرمخانهها، پوشش لولههای حرارتی و برودتی و… کاربرد ویژهای دارد. درضمن به دلیل عایق صدا بودن بتن سبک، از آن برای ساخت موتورخانهها و اتاقهای آکوستیک استفادۀ گستردهای میشود.
فوم بتن چون روانی بالایی دارد، از آن برای پر کردن حفرات و پایدارسازی آنها بر روی انواع لولهها، تونلها، مخازن و نقاطی کاربرد دارد که به پرکنندۀ سبک به عنوان جایگزین خاک نیاز باشد.
از فوم بتن بهعنوان مصالح بدون نشست برای پر كردن حفاريهای انجامشده در خيابانها و به جای مصالح دانهای استفاده میشود. همين مزیت، عملكرد فوم بتن را در صورت استفاده در لايههاي زيرین راه، بهخصوص در مناطق غیر قابل دسترس به منابع مصالح دانهاي مناسب، تضمين میكند. در كنار امتيازات یادشده، با توجه به مقاومت زیاد اين بتن در مقابل آتشسوزی ميتوان از آن بهعنوان مصالح نسوز استفاده کرد.